پژوهش و نشر سلکو | نقش و نگارهای جامه (لباس) سلجوقی با قاجار

چکیده

استفاده از پارچه به دلیل محافظت‌ از بدن و میل‌ به‌ زیبایی، همواره یـکی از نـیازهای اسـاسی انسان در زندگی بوده‌ است. مهارت و ابتکار ايرانيان در هنر بافندگی از پيشينه ای بسيار طولانی برخوردار است. دوره‌ی حکومت سلسله‌ی سلجوقی یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران‌ به شمار می‌رود. ویژگی‌های زیادی باعث شده است که این حکومت در تاریخ‌ ایران بعد از اسلام اهمیت فراوانی یابد. سلجوقیان با بهره‌گیری از سنت‌های ایران قبل از اسلام، سلسله‌های‌ اسلامی و تمدن‌های دیگر فرهنگ و تمدن جدیدی را پایه‌گذاری کردند که‌ پایه و اساس هنر و فرهنگ سلسله‌های بعد از آن‌ها قرار گرفت. دوره‌ قاجار‌ به‌ عنوان آخرین دوره تاریخی ایران‌ سنتی‌ و سرآغاز حرکت ایران به سمت مدرنیزاسیون و غربی‌گرایی اسـت کـه به فاصله گرفتن هرچه بیشتر نظام سیاسی-اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی- هنری و... ازسنت‌های تاریخی ایران زمین می‌انجامد، حائز اهمیت‌ است. با وجود فاصله زمانی بین این دو دوره تاریخی آیا نقوش جامگان دوره قاجار تاثیری از هنر دوره سلجوقی گرفته است؟ و یا تشابهی ما بین نقش و نگار های جامه (لباس) این دو دوره دیده می شود؟ در پژوهش پیش رو به کمک منابع کتابخانه ای و روش مقایسه ای به وجوه مشترک و متفاوت در نقوش لباس های دوره سلجوقی با دوره قاجار خواهیم پرداخت که از اهداف این تحقیق نیز بشمار می رود. حاصل بررسی ها حاکی از این است منسوجات دوران سلجوقی دارای طرح و بافت محکمی هستند و هنوز روی برخی از آن ها اصول دوره های پيشين ديده می شود. در لباس های دوره قاجار به علت رجعت به هنر پیش از اسلام نقوش دوره سلجوقی که خود ادامه دهنده هنر پیش از اسلام بودند، دیده می شود.
واژه های کلیدی: نقش و نگار، لباس، سلجوقی، قاجار.