یک‌شنبه ۲ دی ۱۴۰۳ | 18:43 0 نظر 914 بازدید
کتاب نکته های ویرایش، علی صلح جو
-
چرا برخی غلط های چاپی را نمی بینیم؟
-
وظیفه کیست؟
-
ویرایش آناتومیکی
-
نگارش نام آوا ها
-
جلوگیری از حوادث ویرایشی
چرا برخی غلط های چاپی را نمی بینیم؟
بنابر روانشناسی گشتالت، هنگامی که به چیزی نگاه می کنیم، در درجه اول کلیت و در واقع شمای کلی آن را می بینیم نه اجزای ریز آن را. مثلا هنگام خواندن، کلمه ها را یکپارچه می بینیم و درک می‌کنیم، نه تک تک حروف آنها را. اگر روانشناسی گشتالت را قبول داشته باشیم، نمونه خوان ها را، به سبب دررفتن غلط چاپی از چشمشان، چندان سرزنش نخواهیم کرد. بسیار مشکل است که عادت گشتالتی خود را کنار بگذاریم و به جای دیدن کل کلمه، به هنگام خواندن، به تک تک حروف آن توجه کنیم. برای مثال به جای یک بار نگاه کردن به واژه قلم، سه بار به آن نگاه کنیم: یک بار برای دیدن ق، یک بار برای دیدن ل و بالاخره بار سوم برای بررسی م.
به همین دلیل است که ویراستار لزوما نمونه خوان خوبی نیست. وظیفه ویراستار دیدن کلمه و وظیفه نمونه خوان دیدن تک تک حروف آن است.
منبع: کتاب نکته های ویرایش؛علی صلح جو،انتشارات مرکز،1396،ص57-56
وظیفه کیست؟
در مقاله ای خواندم که قُتیبة ابن حارث هفت فرزند داشت که نامشان در روایات چنین ذکر شده است: احمد، حاتم، عمرو، نواس، معاذ و هشام. ویراستار محتوایی وظیفهاش این است که بداند قُتیبة هفت فرزند داشته است. ویراستار سوری یا فنی نیز وظیفه خود می‌داند که ویرگولهای بین نامها و «و»ی بعد از ویرگول آخر را وارسی کند.پس وظیفه کیست که نامها را بشنود و ببیند که شش تاست و یکی از آنها جا افتاده است. آیا در تقسیمات ویرایشی می‌توان به «ویراستار شمارشگر» نیز قایل شد.
منبع: کتاب نکته های ویرایش؛علی صلح جو،انتشارات مرکز،1396،ص57-56
ویرایش آناتومیکی
ویراستاری ضمن ویرایش کتابی درباره تربیت بدنی جمله را ویرایش کرده بود که بررسی آن خالی از تفریح نیست. کتاب، به طور کلی، درباره انواع حرکاتی بود که ما باید برای سالم نگه داشتن بدن خود آنها را انجام دهیم. جمله ای که ویراستار روی آن کار کرده و آن را اصلاح کرده بود، در اصل، چنین بود: «کشیده شدن اندامها بیش از حد آناتومیک..» منظور از آناتومیک در این جمله حالت طبیعی بدن است که در رشته تربیت بدنی اصطلاح است. اشاره نویسنده به این مطلب بوده که اندامها را بیش از حد نباید کشید. ویراستار معنی جمله را نفهمیده و در نتیجه آن را مبهم دانسته و کوشیده بود آن را از حالت ابهام بیرون آورد. ویراستار، در تلاش برای یافتن معنای درست جمله، از این مسیر عبور کرده بود: آناتومی را به معنای تشریح گرفته و تشریح را نیز نوعی مطالعه حساب آورده و بر این اساس جمله را به صورت زیر اصلاح کرده بود: «کشیده شدن اندام ها بیش از حد در حالت مطالعه..» آری، هستند ویراستارانی که هنگام سرمه زدن به ابرو چشم کور می کنند.
منبع: کتاب نکته های ویرایش؛علی صلح جو،انتشارات مرکز،1396،ص66
نگارش نام آوا ها
نام آوا واژه ای است که از صدای پدیده‌ای حاصل میشود. نوشتن نام آواهای جا افتاده مانند جیک جیک، قوقولی قوقو، شرشر و تق تق مشکلی ندارد، اما نوشتن نام آواهای تقریباً شخصی و حسی قدری مشکل است. از جمله زیر از داستان دیدار، نوشته احمد محمود، برداشته شده است. در این جمله نام آوای به کار رفته که گمان نمی‌کنم همگانی باشد: «قطار آمد، از دور دکه دک دک.. پیش آمد. صدا سنگین شد.» البته با نگاه امپرسیونیستی، اشکالیدر این توصیف نیست. وانگهی، نام آواهای عمومی نیز همین گونه شکل گرفته‌اند. در این گونه موارد، بد نیست نویسنده و ویراستار با هم مشورت کنند، اما ویراستار باید مواظب باشد که بر سر تفاوت صدای این گونه نام آواها با نویسنده دست به یقه نشود.
منبع: کتاب نکته های ویرایش؛علی صلح جو،انتشارات مرکز،1396،ص64-63
حادثه همیشه پیش آمده است و باز هم خواهد آمد، اما در برخی افراد نیرو و ذکاوتی وجود دارد که به نحوی غریزی حادثه را پیشبینی می کنند و در نتیجه میتوانند جلوی آن را بگیرند. ویرایش نیز دارای چنین مسائلی است. زیرا ویراستار کارکشته می تواند حدس بزند که، در شرایطی معین، حوادثی رخ خواهد داد. مورد زیر یکی از نمونه‌های آن است.
در ویرایش برای این که به حروف چین علامت بدهند تا کلمه یا عبارتی را با حروف سیاه (bold) بزند، زیر آن کلمه یا عبارت در دست نوشت خط مستقیم می کشند. مثلا، اگر بخواهیم کلمه دانا در مصراع زیر با حروف سیاه چاپ شود، آن را به این صورت می نویسیم: توانا بود هرکه دانا بود حروفچین (اپراتور یا ماشیننویس) می‌داند که این کلمه را باید با حروف سیاه بزند. این نکته را بسیاری از نویسندگان به معنای دیگری می‌دانند. تصور آنها این است که، هنگامی که زیر کلمه‌ی خط می کشند، آن خط زیر آن کلمه چاپ میشود.
بنابراین، هنگامی که می‌بیند نویسنده به «کلماتی که در زیر آنها خط کشیده شده» اشاره میکند، بلافاصله باید، به اصطلاح، شستش خبردار شود که حادثه‌ای ویرایشی در حال رخ دادن است، زیرا مسئول تعیین حروف و ماشیننویس، به طور قطع، آن کلمات خط دار را حروف سیاه تلقی خواهند کرد و، در نتیجه، خواننده خواهد خواند «کلماتی که در زیر آنها خط کشیده شده» اما چنین کلماتی را نخواهد دید. ویراستار با سابقه، در چنین موقعیتی، یکی از این دو کار را باید بکند: یا در حاشیه متن دست‌نوشته بنویسد «توجه! خط ها زیر کلمات باقی بماند» یا اینکه جمله نویسنده را از «کلماتی که زیر آن خط کشیده شده» به «کلمات وی که با حروف سیاه چاپ شده» تغییر دهد.
البته، اگر ناشر در دستگاه خود نسخه پرداز، دستیار ویراستار، کمک ویراستار، ویراستاریا کمک کادیتور (جملگی در برابر کلمه copy edidor) داشته باشد، این کار را میشود از او انتظار داشت. بخش اعظم ویرایش سوری به دست چنین کسی انجام می گیرد.
حال که صحبت نسخه پرداز پیش آمد، بی مناسبت نیست که به موردی شبیه مورد قبلی اشاره کنم. ناشران بزرگ و با سابقه معمولاً، در دستگاه خود هم ویراستاردارند و هم نسخه پرداز. در چنین موسساتی، کارهایی باید روی متن دست‌نوشته انجام شود بین ویراستار و نسخه پرداز تقسیم میشود. ویراستارکارهای ویرایش زبانی-محتوایی را انجام می‌دهد و نسخه پرداز کلیه کارهای مربوط به ویرایش صوری را، شامل رسم الخط، نشانه‌گذاری، شماره‌گذاری و کنترل شکل ها و جدول ها، رعایت کاربرد درست اعداد و ارقام (مثلا، بیست و پنج یا ۲۵)، رعایت شیوه درست مخزن نویسی در پانوشت و کتابنامه، تهیه یا کنترل واژه نامه و نمایه، کنترل ارجاع درون متنی و چند کار دیگر. معمولا، هنگامی که متنی از دسته ویراستار به دست به نسخه پرداز می رسد، تلقی نسخه پرداز این است که کارهای محتوایی و زبانی متن انجام شده و نسخه پرداز صرفاً باید به ویرایش سوری بپردازد. بنابراین، نسخه پرداز، به هنگام کار، به مفهوم و معنای متن توجه زیادی ندارد بلکه بیشتر به ساختار سوری متن و جمله توجه می کند.
منبع: کتاب نکته های ویرایش؛علی صلح جو،انتشارات مرکز،1396،ص40-38
واژه‌گان کلیدی: چرا برخی غلط های چاپی را نمی بینیم،ویراستار شمارشگر،ویرایش آناتومیکی،کتاب نکته های ویرایش،ویراستاری نگارشی و محتوایی مقالات،ویراستاری تخصصی متون
یک پیشنهاد خوب از بخش آموزش پژوهش ساوالان؛
همین حالا برای ثبت سفارش خدمات آنلاین پژوهش ساوالان و قیمت‌گذاری رایگان کلیک کنید.
تماس با کارشناسان پژوهش ساوالان: 3007 6600 021/ 01 25 40 55 021/ سامانه پیامکی: 5000203241 / تلگرام 88 16 839 0912
تماس مستقیم: 3007 6600 021/ 01 25 40 55 021/ 88 16 839 0912/ 56 07 574 0930 / بازرسی: 61 07 574 0930
قیمت‌گذاری و مشاوره به صورت رایگان است.
درباره خدمات آنلاین پژوهش ساوالان:
-
| پژوهش ساوالان | چاپ و پذیرش مقالات در ژورنال ها و مجلات تخصصی ISI،ISC و بین المللی
-
| پژوهش ساوالان | ترجمه تخصصی انگلیسی و فارسی - ترجمه فوری - ترجمه عربی
-
| پژوهش ساوالان | ویراستاری فوری نگارشی و محتوایی پروژه های سازمانی و دانشگاهی و عمومی
- | پژوهش ساوالان | تایپ فوری فارسی و انگلیسی و لاتین و عربی و رسم اشکال و جداول و نمودار و ..
- | پژوهش ساوالان | نمایندگی رسمی ارسال پیامک انبوه
همین حالا برای ثبت سفارش خدمات آنلاین پژوهش ساوالان و قیمت‌گذاری رایگان کلیک کنید.
تماس با پژوهش ساوالان: 3007 6600 021/ 01 25 40 55 021/ سامانه پیامکی پژوهش ساوالان: 5000203241
 |
|---|
|
 |
 |
 |
 |
